Կոկորդի քաղցկեղի առաջացման պատճառներն են՝ ծխախոտի և ալկոհոլի չարաշահումը: Կոկորդի քաղցկեղը ծանր հիվանդություն է, որը բնորոշվում է կոկորդի հյուսվածքներից չարորակ գոյացությունների առաջացմամբ: Եթե դիտարկենք քաղցկեղով հիվանդացության բոլոր դեպքերը, ապա կոկորդի քաղցկեղը կազմում է ընդհանուր թվի 2%-ը: Հիմնականում այս հիվանդությամբ տառապում են տղամարդիկ՝ մոտ 8 անգամ ավելի հաճախ, քան` կանայք:
Հիվանդությունը հիմնականում զարգանում է ի պատասխան ծխախոտի և ալկոհոլի չարաշահման: Ծխողների և սպիրտային խմիչքների սիրահարների մոտ կոկորդի բջիջներն աստիճանաբար վերափոխվում են, ինչը պայմանավորում է նախաքաղցկեղային գործընթացի զարգացումը: Սակայն վնասակար սովորություններից հրաժարվելու դեպքում հյուսվածքների նախաքաղցկեղային վիճակը կարող է անհետանալ:
Ախտանիշներ
Կոկորդի քաղցկեղի ամենտարածված ախտանիշներն են.
- ձայնի փոփոխությունը, օրինակ, խռպոտությունը կամ խզվածությունը,
- ցավ կոկորդում, որը չի անցնում,
- ականջացավը,
- հազը,
- կլման դժվարեցումը կամ ցավոտությունը,
- պարանոցի վրա ուռուցքի առկայությունը կամ այտուցվածությունը,
- քաշի կորուստը:
Նմանատիպ ախտանիշների հայտնաբերման դեպքում անհրաժեշտ է անպայման դիմել բժշկի, ով կուղեգրի համապատասխան հետազոտությունների:
Ախտորոշում
Սկզբում, ինչպես ցանկացած այլ հիվանդության դեպքում, բժիշկն իր հարցերի պատասխանների հիման վրա պացիենտի հիվանդության պատմութունն է ձևակերպում, և, գանգատներից ելնելով, կատարում որոշ եզրակացություններ: Ապա բժիշկը զննում է հիվանդին, ստուգում պարանոցի այտուցվածությունը, ավշային հանգույցների վիճակը և վահանաձև գեղձը:
Կոկորդի զննումն իրականացվում է լարինգոսկոպիայի միջոցով: Անուղղակի լարինգոսկոպիայի ժամանակ բժիշկը պացիենտի կոկորդում տեղադրում է փոքր հայելի, որը կարող է փսխման ռեֆլեքս առաջացնել, ինչից խուսափելու նպատակով բերանի խոռոչը նախապես ցողվում է անզգայացնող նյութով:
Ուղղակի լարինգոսկոպիայի ժամանակ պացիենտի քթային անցուղու կամ բերանի միջոցով անցկացվում է բարակ ճկուն լարինգոսկոպ, որի օգնությամբ բժիշկը կարողանում է գնահատել կոկորդի պատերի և ձայնալարերի վիճակը:
Համակարգչային տոմոգրաֆիայի օգնությամբ հաջողվում է ստանալ կոկորդի ռենտգեն նկարների շարք, գնահատել ուռուցքի չափերը, ինչպես նաև նրա տարածվածությունը շրջակա ավշային հանգույցներ: Առավել մանրամասն հետազոտության նպատակով կիրառվում է նաև մագնիսառեզոնանսային տոմոգրաֆիա:
Վերջնական ախտորոշման նպատակով իրականացվում է բիոփսիա, որի դեպքում կոկորդի հյուսվածքից փոքր կտոր է վերցվում կամ կատարվում է ուռուցքի բարակ ասեղային պունկցիա:
Բուժումը
- Ճառագայթային բուժումը հնարավորություն է տալիս զգալիորեն դանդաղեցնել ուռուցքային աճը կամ ընդհանրապես ոչնչացնել: Ներկայում կիրառվում է բուժման երկու տարատեսակ՝ ներքին և արտաքին ճառագայթային բուժում: Արտաքին ճառագայթային բուժման դեպքում ճառագայթն ուղղվում է հիվանդի ուռուցքի վրա: Ներքին ճառագայթային բուժման դեպքում ռադիոակտիվ նյութերը ներմուծվում են ուռուցքի հարակից հյուսվածքներ (կամ հենց ուռուցքի մեջ) խողովակների, ասեղների կամ կաթետրների միջոցով:
Ճառագայթային բուժման այս կամ այն տեսակը կիրառվում է՝ կախված հիվանդության փուլից կամ տեսակից:
Ճառագայթային բուժման արդյունավետության բարձրացման նպատակով կիրառվում են ռադիոսենսիբիլիզատորներ՝ նյութեր, որոնք չարորակ ուռուցքի զգայնությունը բարձրացնում են ճառագայթային բուժման նկատմամբ:
- Վիրահատական միջամտության օգնությամբ հեռացվում է ուռուցքը, ինչպես նաև կոկորդի և հարակից օրգանների որոշ մասեր՝ մակկոկորդը, ձայնալարերը, կոկորդի մի մասը, վահանաձև գեղձը (կամ նրա մի մասը): Վիրահատությունը կոկորդի քաղցկեղի ցանկացած փուլում բուժման հիմնական եղանակն է:
- Քիմիաթերապիան բուժման եղանակ է, որի ժամանակ օրգանիզմ են ներմուծվում ցիտոստատիկ միջոցներ` ոչնչացնելու ուռուցքային բջիջները կամ դանդաղեցնելու նրանց աճը: