Ըստ վիճակագրական տվյալների՝ կրծքագեղձի քաղցկեղով առավել հաճախ հիվանդանում են եվրոպացի կանայք, իսկ հազվադեպ՝ ճապոնուհիները:
Ինչպես նշում են բժիշկները, կրծքագեղձով հիվանդացության դեպքերի մեծ մասը գրանցվում է 35 տարեկանն անց դեռ չծննդաբերած կանանց մոտ, սակայն այսօր այն հանդիպում է նաև ավելի երիտասարդ կանանց շրջանում: Հիմնականում ախտաբանությունը տեղակայվում է գեղձի վերին դրսային հավածում՝ անութափոսի մոտ: Չնայած հիվանդության հետ կապված մահացությունը բավականին բարձր է՝ մինչև 25% , սակայն այն ենթարկվում է բուժման, եթե հայտնաբերվում է սկզբնական փուլում:
Մաստոպաթիա՞, թե` կրծքագեղձի քաղցկեղ: Առաջին ախտանիշներն ու վաղ ախտորոշումը
Կարևո՞ր է, արդյոք, ժառանգականությունը
Ո՞րն է այս վտանգավոր հիվանդության զարգացման պատճառը: Բժիշկները պնդում են, որ կրծքագեղձի քացկեղն առաջանում է կամ կանանց սեռական հորմոնների ակտիվության բարձրացման, կամ գենետիկական մակարդակում խանգարումների հետևանքով: Իսկ դա նշանակում է, որ եթե ընտանիքում եղել են կրծքագեղձի քաղցկեղի դեպքեր, կինը ռիսկի խմբում է և պետք է կանոնավոր հետազոտվի: Նույն կերպ պետք է վարվել նաև, եթե առկա են հորմոնների մակարդակի խանգարման բերող ուղեկցող հիվանդություններ:
Կարցինոմայի զարգացմանը նպաստող լրացուցիչ գործոնների թվին են պատկանում.
- դաշտանային ցիկլի վաղ սկիզբը, երբ աղջիկը 12 տարեկանից փոքր է,
- ցիկլի ուշ ավարտը՝ 55 տարեկանն անց կանանց մոտ,
- 35 տարեկանից հետո հղիության բացակայությունը,
- այլ օրգաններում ուռուցքային գոյացությունների առկայությունը,
- նախաքաղցկեղային վիճակները (մաստոպատիայի և ֆիբրոադենոմաների ՈՐՈՇ տեսակներ),
- ցածր ֆիզիկական ակտիվությունը,
- վնասակար սովորությունները,
- մշտապես հորմոնալ հակաբեղմնավորիչների ընդունումը:
Ընդ որում, այս գործոնները տարբեր ձևով են ազդում կրծքի վիճակի վրա, այսինքն, ոչ միշտ են հաստատապես բերում հիվանդության առաջացման, պարզապես նրանց չպետք է անտեսել:
Անհրաժեշտ է հաշվի առնել այն փաստը, որ կրծքագեղձի ուռուցքներն անհամասեռ են. իրենց մեջ ներառում են տարբեր բջիջներ, որոնք տարբեր ձևով են արձագանքում կիրառվող բուժմանը: Դա է պատճառը, որ երբեմն բժիշկները դժվարանում են ասել, թե ինչպես կզարգանա հիվանդությունը և կընթանա բուժումը:
Արտասովոր ախտանիշներ
Բուժման շանսերը բարձրացնելու նպատակով անհրաժեշտ է ուշադրությամբ հետևել սեփական առողջական վիճակին: Այսպիսով, ախտանիշներից մեկը, որն, ի դեպ, բնորոշ է շատ ուռուցքային հիվանդություններին, քաշի կտրուկ անկումն է առանց ակնհայտ պատճառի (սննդակարգ, սնուցման փոփոխություն և այլն): Եթե մարմնի քաշի անկումը պահպանվում է ավելի քան երեք ամիս, անհրաժեշտ է շտապ բժշկի դիմել:
Ախտանիշների թվին են պատկանում նաև կրծքի շրջանում կայուն ցանավորումը, մաշկի թեփոտումը, պտուկի ձևի փոփոխությունը, այդ շրջանում մեծացող խալերը, հատկապես եթե այս ամենը զուգակցվում է կրծքից արտադրության, անութափոսերում ցավի հետ: Հիվանդության զարգացման ընթացքում կրծքում հայտնաբերվում են հանգուցային նորագոյացություններ, որոնցից շատերն ի սկզբանե կարող են ախտաբանական չլինել, սակայն մի շարք գործոնների ազդեցության տակ վերափոխվում են:
Կրծքագեղձի քացկեղի կանխարգելումը: Ճշմարտությունն ու առասպելները հիվանդության մասին:Փրկող հետազոտություն
Վաղ շրջանում հիվանդության հայտնաբերման համար անհրաժեշտ է տարեկան մեկ անգամ (իսկ ցուցումների դեպքում` ավելի հաճախ) հետազոտվել մամոլոգի կողմից:
Օգտակար է նաև ամենամսյա ինքնազննումը: Բժիշկները խորհուրդ են տալիս առավել հավաստի տվյալների ստացման նպատակով վարել զննումների օրագիր, որտեղ անհրաժեշտ է գրանցել այդ հետազոտության բոլոր մանրամասները: Սա հնարավորություն է տալիս հասկանալ` արդյո՞ք դիտվում է հանգուցային նորագոյացությունների աճ, չկա՞ն, արդյոք, նոր խնդիրներ, նոր խալեր և այլն: Գոծողությունն իրականացվում է ցիկլի 5-7-րդ օրը, լավագույն տարբերակը` այն իրականացնել մոտավորապես նույն օրը:
Ինքնազննումը բաղկացած է 2 մասից՝ տեսողական զննում (դիտում) և շոշափում: Առաջինի իրականացման համար անհրաժեշտ է գտնվել տաք և լուսավոր սենյակում, որտեղ կա հայելի (այդ առումով լոգարանն է հարմար): Զննման ժամանակ անհրաժեշտ է ուշադրությամբ ուսումնասիրել կրծքերի տեղակայման համաչափությունը , տեսնել՝ չկա՞ ,արդյոք, մեկի մեծացում, կասկածելի ախտանիշներ, մաշկն արդյո՞ք նորմալ է :
Շոշափումը կարելի է իրականացնել ինչպես կանգնած, այնպես էլ պառկած, իսկ ավելի լավ է` երկու տարբերակով: Կրծքագեղձերը պետք է հետազոտել մատների ծայրով և պետք չէ ուժեղ սեղմել: Սկզբում պետք է ստուգել մեկ, ապա մյուս կուրծքը: Պետք է ուշադրություն դարձնել` արդյո՞ք կուրծքը չի կարծրացել, չկա՞ն հանգույցիկներ:
Եթե ըստ ինքնազննման արդյուքների ինչ-որ բան անհանգստացնում է կնոջը, ապա անհրաժեշտ է շտապ դիմել մամոլոգին: