Հոդվածը հարցերի մասին է, որոնք կարող եք տալ ձեր բժշկին կամ ձեր բուժմամբ զբաղվող թիմի այլ անդամներին՝ ախտորոշումը, բուժման պլանը և ընդհանուր խնամքն ավելի լավ հասկանալու համար:
Բժշկի հետ հաճախ խոսելը շատ կարևոր է: Առաջարկված հարցերը սկզբնակետ են, որոնք կօգնեն քաղցկեղի բուժման և խնամքի մասին ավելին իմանալ: Խրախուսվում են նաև լրացուցիչ հարցերը, որոնք կարող են կարևոր լինել յուրաքանչյուր առանձին դեպքի համար:
Հարցեր, որոնք պետք է տալ ախտորոշումից հետո
- Կա՞, արդյոք, բավարար ինֆորմացիա բուժման պլան կազմելու համար: Եթե ոչ, ինչպիսի՞ ստուգումներ և գործողություններ են անհրաժեշտ:
- Ու՞մ խորհուրդ կտաք երկրորդ կարծիքի համար:
- Որքա՞ ն ժամանակ ունեմ որոշում կայացնելու համար:
- Ո՞վ պետք է մտնի իմ բժշկական թիմի կազմի մեջ և ի՞նչ պետք է անի յուրաքանչյուր անդամը:
- Ո՞վ է համակարգելու ամբողջ բուժումը:
- Ո՞րն է յուրաքանչյուր բուժման նպատակը. վերացնել քաղցկե՞ղը, օգնել ինձ լա՞վ զգալ, թե` երկուսն էլ:
- Ի՞նչ պետք է անել բուժմանը պատրաստվելու համար:
- Ու՞մ պետք է զանգել, եթե բուժման հետ կապված խնդիրներ կամ հարցեր առաջանան: Ու՞մ պետք է զանգել, եթե կողմնակի ազդեցություններ առաջանան:
- Դուք հիվանդների հետ հաղորդակցվու՞մ եք էլեկտրոնային փոստի կամ բժշկական գրանցումների էլեկտրոնային համակարգի միջոցով:
- Ունեմ քաղցկեղով ծանրաբեռնված ընտանեկան պատմություն, այլ քաղցկեղ ձեռք բերելու ի՞նչ հավանականություն կա: Ինչպե՞ս այն կազդի իմ բուժման տարբերակների վրա: Անհրաժե՞շտ է, արդյոք, դիմել բժիշկ-գենետիկի խորհրդատվության:
- Ի՞նչ պետք է ասել գործատուին, և ո՞ր օրենքներն են պաշտպանում իմ իրավունքները որպես աշխատող:
Կրծքագեղձի վիրաբույժին տրվող հարցերը մինչև առաջին վիրահատությունը
- Դուք հավաստագրվա՞ծ եք:
- Դուք մասնագիտացվա՞ծ եք վիրաբուժության այս տեսակի մեջ:
- Իմ ենթադրվող վիրահատությունից քանի՞ անգամ եք իրականացրել:
- Մինչև այս վիրահատությունը այլ հետազոտությունների կարիք ունե՞մ:
- Արդյո՞ք հնարավոր է իմ դեպքում հեռացնել միայն ուռուցքը:
- Կրծքագեղձս պետք է հեռացվի՞ ամբողջությամբ կիրականացվի: Ռեկոնստրուկցիան (պլաստիկ վիրաբուժություն) տարբերա՞կ է ինձ համար: Որո՞նք են նրա առավելություններն ու թերությունները: Հնարավո՞ր է խուսափել պտուկների և արեոլաների հեռացումից:
- Անութափոսերի ավշային հանգույցները պետք է հեռացվե՞ն:
- Ի՞նչ է պահակային (sentinel) ավշային հանգույցի բիոպսիան: Որո՞նք են օգուտներն ու ռիսկերը: Դուք դա խորհուրդ կտա՞ք:
- Պահակային ավշային հանգույցի բիոպսիայի ժամանակ ինչպիսի՞ն է լիմֆեդեմայի զարգացման ռիսկը: Արդյո՞ք կատարվելու է անութային լիմֆոդիսեկցիա:
- Վիրահատությունից առաջ արդյո՞ք կլինի քիմիաթերապիայի անհրաժեշտություն:
- Վիրահատությունից հետո ես ճառագայթային բուժման կարիք կունենա՞մ: Արդյո՞ք դա կազդի իմ ռեկոնստրուկցիոն տարբերակների վրա:
- Ե՞րբ պետք է ես վիրահատության վերաբերյալ որոշում կայացնեմ:
- Ի՞նչ պետք է անել վիրահատությանը նախապատրաստվելու համար:
- Ես ընդունում եմ որոշ դեղորայք: Ո՞ր դեղորայքը պետք է դադարեցնեմ ընդունել:
- Կարո՞ղ եք հստակ նկարագրել, թե ինչ պետք է անեք այս վիրահատության ընթացքում և ինչու:
- Պահպանվելու՞ է իմ ուռուցքը: Որտե՞ղ պետք է պահեք այն: Ինչքա՞ն ժամանակ: Ինչպե՞ս կարող է այն հասանելի լինել ապագայում:
- Որո՞նք են այս վիրահատության պոտենցիալ ռիսկերը և կողմնակի ազդեցությունները: Ի՞նչ կարելի է անել վիրահատությունից հետո բարդությունները նվազեցնելու նպատակով:
- Ի՞նչ պետք է սպասել վիրահատությունից:
- Արդյո՞ք պետք է ընդունվեմ կլինիկա այս վիրահատության համար: Եթե այո, ապա որքա՞ն ժամանակ կարիք կլինի մնալ այնտեղ:
- Որքա՞ն ժամանակ կտևի իմ վիրահատությունը:
- Այս վիրահատության համար ինչպիսի՞ անզգայացման կարիք կլինի:
- Որքա՞ն ժամանակ պետք է սպասել նախավիրահատական ստուգումների արդյունքների համար:
- Արդյո՞ք ախտաբանը հետազոտելու է հյուսվածքը և եզրակացություն է գրելու: Ո՞վ ինձ կբացատրի եզրակացությունը:
- Որո՞նք են նմանատիպ վիրահատության հնարավոր բարդությունները: Ինչպե՞ս իմանալ առաջացած խնդրի մասին:
- Որքա՞ն ժամանակ կպահանջվի վիրահատությունից հետո վերականգնվելու համար:
- Ե՞րբ կկարողանամ վերադառնալ աշխատանքի և իմ առօրյա գործունեությանը:
- Արդյո՞ք կլինեն ինձ վրա կարեր, ամրակներ և/կամ վիրակապեր:
- Հնարավո՞ր են կայուն բարդությունների առաջացում վիրահատությունից հետո:
- Ո՞ր հատվածում կլինի սպին և ինչի՞ նման կլինի:
- Ինչպիսի՞ հագուստ պետք է ինձ հետ բերեմ տուն գնալու համար: Արդյո՞ք հատուկ կրծկալի կարիք կունենամ:
- Կա՞ն, արդյոք, հետվիրահատական խնամքի բրոշյուրներ կամ հրահանգներ, որոնք կարող եմ ինձ հետ տուն տանել: Ե՞րբ կարող եմ լոգանք կամ ցնցուղ ընդունել:
- Արդյո՞ք կլինեն հետվիրահատական դրենաժներ: Դա ի՞նչ կնշանակի: Որքա՞ն երկար կմնան հետվիրահատական դրենաժները:
- Արդյո՞ք վիրհատությունից հետո բուժքրոջ կարիք կունենամ, ո՞վ ինձ տուն կայցելի: Ինչպե՞ս է դա կազմակերպվում:
- Ե՞րբ հերթական ստուգման կարիք կլինի:
- Վիրահատությունից հետո տանը օգնության կարիք կունենա՞մ:
- Ինչպիսի՞ ցավեր կունենամ հետագայում: Դուք կօգնե՞ք ինձ կառավարել իմ ցավը:
Առաջին վիրահատությունից հետո կրծքային վիրաբույժին տրվող հարցերը
- Կրծքագեղձի ինչպիսի՞ քաղցկեղ ունեմ:
- Ինչպիսի՞ն են ուռուցքի չափերը:
- Ո՞րն է այս հիվանդության աստիճանն ու փուլը: Ինչպիսի՞ն են իմ կենսամարկերները: Ի՞նչ է դա նշանակում:
- Որքա՞ն է կրծքագեղձի քաղցկեղի կրկնության հավանականությունը:
- Դուք կարո՞ղ եք ինձ բացատրել իմ ուռուցքի ախտաբանական եզրակացությունը:
- Արդյո՞ք վիրահատության ժամանակ ամբողջ քաղցկեղն է հեռացվել:
- Քանի՞ ավշային հանգույց է հեռացվել:
- Արդյո՞ք քաղցկեղը տարածվել է ավշային հանգույցների վրա: Եթե այո, քանիսի՞ վրա: Արդյո՞ք քաղցկեղը տարածվել է իմ մարմնի այլ մասեր:
- Արդյո՞ք լրացուցիչ վիրահատության կարիք ունեմ:
- Արդյո՞ք ձեռքս վիրահատությունից կտուժի, որքա՞ն ժամանակ: Ձեռքիս համար ֆիզիոթերապիայի կարիք կունենա՞մ:
- Ե՞րբ կարող եմ վերադառնալ աշխատանքի և/կամ իմ առօրյա գործունեությանը: Ինչպիսի՞ գործողություններից պետք է խուսափեմ:
Քիմիաթերապևտին տրվող հարցերը
- Կրծքագեղձի ինչպիսի՞ քաղցկեղ ունեմ:
- Ինչպիսի՞ն է ուռուցքի հորմոնալ կարգավիճակը: Ի՞նչ է դա նշանակում:
- Ինչպիսի՞ն է իմ HER2 կարգավիճակը: Ի՞նչ է դա նշանակում:
- Մարմնիս այլ մասերում քաղցկեղ հայտնաբերելու նպատակով լրացուցիչ հետազոտությունների կարիք ունե՞մ:
- Դուք գենետիկական հետազոտության կամ բժիշկ-գենետիկի խորհրդատվության անհրաժեշտություն տեսնու՞մ եք:
- Ես այլ բուժման կարիք ունե՞մ, ինչպիսիք են քիմիաթերապիան կամ հորմոնային բուժումը:
- Ի՞նչ է քիմիաթերապիան: Ի՞նչ է հորմոնային (էնդոկրին) բուժումը: Ի՞նչ է թիրախային բուժումը:
- Որո՞նք են իմ բուժման տարբերակները:
- Ի՞նչ կլինիկական փորձարկումներ են ինձ հասանելի: Որտե՞ղ են դրանք իրականացվում և ինչպե՞ս կարող եմ դրանց մասին ավելին իմանալ:
- Բուժման յուրաքանչյուր տարբերակն ինչպե՞ս կարող է ինձ համար օգտակար լինել: Որո՞նք են ռիսկերը:
- Ո՞րն է բուժման յուրաքանչյուր տարբերակի համար ակնկալվող ժամանակացույցը:
- Բուժման ինչպիսի՞ պլան խորհուրդ կտաք: Ինչու՞:
- Ինչպիսի՞ն է իմ հիվանդության կանխատեսումը:
- Ի՞նչ պետք է անել այս բուժմանը պատրաստվելու համար:
- Արդյո՞ք ինչ-որ մեկի հետ պետք է գալ քիմիաթերապիայի ընթացքում:
- Որո՞նք են յուրաքանչյուր բուժման հնարավոր բարդությունները:
- Արդյո՞ք ինձ մոտ մազաթափություն կլինի և որևէ բան կարո՞ղ եմ անել մազերիս կորուստը կանխարգելելու համար:
- Ի՞նչ կարելի է անել կողմնակի բարդությունները կանխարգելելու համար:
- Ինչպե՞ս կարող է այս բուժումն ազդել իմ առօրյա կյանքի վրա: Կկարողանա՞մ աշխատել, մարզվել և իմ առօրյա գործունեությամբ զբաղվել:
- Այս բուժումը կազդի՞ իմ սեռական կյանքի վրա: Եթե այո, ինչպե՞ս և որքա՞ն ժամանակ: Ինչպե՞ս կարող եմ կանխարգելել կամ բուժել այդ կողմնակի ազդեցությունները:
- Այս բուժումը կարո՞ղ է ազդել երեխաներ ունենալու իմ ունակության վրա (պտղաբերություն): Կարիք կա՞ բուժումից առաջ խորհրդակցել համապատասխան մասնագետի հետ: Արդյոք կա՞ բուժման այլ տարբերակ, որը հավասարապես արդյունավետ է, սակայն պտղաբերության վրա նրա ազդեցության ռիսկն այնքան էլ մեծ չէ:
- Կարո՞ղ եմ հղիանալ քիմիաթերապիայի կամ ճառագայթային բուժման ընթացքում: Ի՞նչ կպատահի, եթե հղիանամ բուժման ընթացքում: Կա՞, արդյոք, բնածին արատների առաջացման ռիսկ, և/կամ կարո՞ղ է այն վնասել պտղին և/կամ ինձ:
- Քաղցկեղի բուժումից հետո որքա՞ն ժամանակ ստիպված կլինեմ սպասել երեխա ունենալու համար:
- Կենսակերպի ինչպիսի՞ փոփոխություններ պետք է նախատեսել բուժման ընթացքում:
- Դուք որևէ սննդային հավելում խորհուրդ կտա՞ք կամ փոփոխություններ իմ սննդակարգում:
- Կարո՞ղ եմ բուսական հավելումներ ընդունել բուժման ընթացքում: Կա՞ որևէ ռիսկ:
- Եթե ունեմ քաղցկեղով ծանրաբեռնված ընտանեկան պատմություն, ինչպիսի՞ն է այլ քաղցկեղ ձեռք բերելու հավանականությունը:
Ճառագայթային ուռուցքաբանին տրվող հարցերը
- Ո՞րն է այս բուժման նպատակը:
- Որքա՞ն է հավանականությունը, որ այս բուժումը կկանխարգելի քաղցկեղի կրկնությունը:
- Եթե քաղցկեղը կրկնվի, կարո՞ղ եմ կրկին ճառագայթային բուժում ստանալ:
- Որքա՞ն հաճախ պետք է ճառագայթային բուժում ստանալ:
- Կա՞ն, արդյոք, առաջարկված բուժման այլընտրանքներ:
- Որքա՞ն ժամանակ կտևի բուժման յուրաքանչյուր կուրսը:
- Կարո՞ղ է որևէ մեկն ուղեկցել ինձ բուժման ընթացքում:
- Ինչպե՞ս նախապատրաստվել բուժման այս տեսակին: Կա՞ն ցուցումներ, թե ինչպիսի հագուստ կրել կամ` չկրել:
- Ինչպե՞ս կարող է բուժման այս տեսակն ազդել իմ առօրյա կյանքի վրա: Ի վիճակի կլինե՞մ աշխատել, մարզվել կամ զբաղվել իմ առօրյա գործունեությամբ:
- Խնդրում եմ նկարագրեք, թե ի՞նչ եմ զգալու ճառագայթային բուժման ընթացքում: Արդյո՞ք բուժման ընթացքում ցավ կամ անհարմարություն եմ զգալու:
- Որո՞նք են բուժման այս տեսակի հնարավոր բարդությունները: Ինչպե՞ս կարող եմ նվազեցնել դրանք:
- Ինչպե՞ս է ճառագայթային բուժումն ազդելու իմ մաշկի վրա: Մաշկի համար ինչպիսի՞ նյութեր կարող եմ օգտագործել ամեն օր:
- Արդյո՞ք պետք է խուսափել արևի ազդեցությունից:
- Արդյո՞ք պետք է խուսափել որոշ սննդամթերքից, վիտամիններից կամ հավելումներից:
- Արդյո՞ք բուժման ընթացքում պետք է խուսափել դեզոդորանտների կամ հակաքրտինքային միջոցների կիրառումից:
- Որո՞նք են այս բուժման հնարավոր բարդությունները:
- Եթե որոշում կայացնեմ իրականացնել ռեկոնստրուկտիվ վիրահատություն, ինչպե՞ս այն կանդրադառնա իմ բուժման պլանի վրա:
- Կարո՞ղ է այս բուժումն ազդել իմ պտղաբերության վրա:
Հարցեր, որոնք պետք է տալ, եթե ունեք կրծքագեղձի մետաստազավորված քաղցկեղ
- Մարմնիս էլ ո՞ր հատվածում է քաղցկեղը տարածվել:
- Բուժման ինչպիսի՞ պլան կառաջարկեք: Ո՞րն է յուրաքանչյուր բուժման նպատակը:
- Կլինիկական փորձարկումների ինչպիսի՞ տարբերակներ են հասանելի:
- Ի՞նչ կլինի, եթե այս բուժումն անարդյունք լինի:
- Ինչպիսի՞ խնամք անհրաժեշտ կլինի ախտանիշները և կողմնակի ազդեցությունները վերահսկելու համար:
- Ի՞նչ կպատահի, եթե որոշում կայացնեմ դադարեցնել բուժումը:
- Այս ժամանակաշրջանում ի՞նչ մակարդակի խնամքի կարիք կունենամ:
- Աջակցման ինչպիսի՞ հատուկ ծառայություններ են հասանելի կրծքագեղձի մետաստազավորված քաղցկեղով հիվանդների համար:
Պլաստիկ վիրաբույժին տրվող հարցեր
- Դուք հավաստագրվա՞ծ եք: Արդյո՞ք կրծքագեղձի ռեկոնստրուկցիան Ձեր մասնագիտացումն է:
- Տարեկան կրծքի ռեկոնստրուկցիայի քանի՞ վիրահատություն եք իրականացնում:
- Կրծքի ռեկոնստրուկցիայի ինչպիսի՞ տարբերակներ են ինձ համար հասանելի:
- Որո՞նք են յուրաքանչյուր տեսակի առավելություններն ու թերությունները:
- Ե՞րբ կարող է իրականացվել ռեկոնստրուկցիան:
- Կարիք կլինի՞ ռեկոնստրուկցիայի չենթարկված կուրծքը վիրահատել՝ կրծքերը համապատասխանեցնելու նպատակով:
- Կարիք կա՞ սա համաձայնեցնել կրծքային վիրաբույժի հետ:
- Եթե ճառագայթային բուժում ստանամ, դա կփոխի՞ ռեկոնստրուկցիայի իմ տարբերակները:
- Ի՞նչ են իմպլանտները և հյուսվածքային էսպանդերները, և դրանց կարիքը կունենա՞մ:
- Որո՞նք են յուրաքանչյուրի առավելություններն ու թերությունները: Ոչինչ չի՞ պատահի, եթե ես քնեմ փորիս վրա: Դա անհարմա՞ր կլինի:
- Ինչպիսի՞ իմպլանտանտներ խորհուրդ կտաք (աղային լուծույթ կամ սիլիկոնային գել պարունակող) և ինչու՞: Ի՞նչ չափի:
- Եթե Դուք օգտագործեք իմ մարմնի այլ մասերի հյուսվածքները՝ կուրծքը (կրծքերը) վերականգնելու նպատակով, որտեղի՞ց խորհուրդ կտաք վերցնել այն և ինչու՞:
- Եթե կատարվի մաստէկտոմիա իմպլանտանտի ռեկոնստրուկցիայով, հնարավո՞ր է նաև պտուկի ռեկոնստրուկցիա իրականացնել: Եթե այո, ապա ե՞րբ:
- Որքա՞ն կտևի վիրահատությունը:
- Ի՞նչ պետք է անել վիրահատությանը նախապատրաստվելու համար:
- Վիրահատությունից հետո ի՞նչ պետք է սպասել:
- Որքա՞ն ժամանակ եմ մնալու հիվանդանոցում:
- Որո՞նք են այս վիրահատության հնարավոր բարդությունները:
- Որքա՞ն ժամանակ կպահանջվի վերականգնվելու համար:
- Ե՞րբ կարող եմ վերսկսել իմ նորմալ գործունեությունը՝ մարզումները ներառյալ:
- Լինելու՞ են, արդյոք, հետվիրահատական դրենաժներ: Դա ի՞նչ կնշանակի:
- Ինձ վրա կլինե՞ն կարեր, ամրակներ և/կամ վիրակապեր:
- Կա՞ն, արդյոք, հետվիրահատական խնամքի բրոշյուրներ կամ հրահանգներ, որոնք կարող եմ ինձ հետ վերցնել:
- Ե՞րբ պետք է ներկայանամ հաջորդ հետազոտության համար:
- Ինչպիսի՞ արդյունքներ պետք է սպասեմ:
- Կա՞ն, արդյոք, ռեկոնստրուկցիայի ենթարկված կրծքերի լուսանկարներ, որոնք կարող եմ տեսնել:
- Ինչպիսի՞ն կլինի վերականգնված կուրծքը շոշափելիս:
- Ի՞նչ տեսակի զգացողություններ կունենա ռեկոնստրուկցիայի ենթարկված կուրծքը:
- Ժամանակի ընթացքում ռեկոնստրուկցիայի ենթարկված կրծքի կողմից ինչպիսի՞ փոփոխություններ պետք է սպասել:
- Ապագայում արդյո՞ք կրկնակի վիրահատության կարիք կունենամ (օրինակ, ժամանակի ընթացքում իմպլանտանտները փոխելու նպատակով):
- Կրծքի ռեկոնստրուկցիայից հետո մամոգրաֆիայի կամ ՄՌՏ հետազոտության կարիք կլինի՞:
- Ի՞նչ սպասեմ, եթե քաշի փոփոխություններ ունենամ:
- Ի՞նչ կլինի, եթե ապագայում հղիանամ:
Պտղաբերության մասնագետին տրվող հարցեր
Եթե կինը երիտասարդ է, ով ունի կրծքագեղձի քաղցկեղ և մտահոգված է ապագայում երեխա ունենալու ունակությամբ, խրախուսվում է պտղաբերության մասնագետի խորհրդատվությունը (բացի վերը նշված բժիշկներից) ախտորոշումից հետո որքան հնարավոր է շուտ և քաղցկեղի բուժումից առաջ: Պտղաբերության մասնագետի խորհուրդներն անհրաժեշտ է քննարկել ուռուցքաբանի հետ, ինչպես նաև պտղաբերության հետ կապված ցանկացած փորձից առաջ:
- Որքա՞ն հաճախ եք քաղցկեղով հիվանդ ունենում:
- Որո՞նք են պտղաբերության պահպանման իմ տարբերակները: Որքանո՞վ են այդ տարբերակներն արդյունավետ:
- Պտղաբերության պահպանման տարբերակները ներառյալ ի՞նչ արժեն:
Շարունակական խնամքի պլանավորմանը վերաբերող հարցեր
- Որքա՞ն է քաղցկեղի կրկնվելու ռիսկը: Ո՞ր նշաններին և ախտանիշներին պետք է ուշադիր լինել:
- Իմ ստացած քաղցկեղի բուժման հետևանքով ինչպիսի՞ երկարաժամկետ կամ ուշացած բարդություններ հնարավոր է առաջանան:
- Որքա՞ն հաճախ պետք է բժշկի այցելել:
- Ինչպիսի՞ հետազոտությունների կարիք կլինի:
- Որքա՞ն հաճախ կարիքը կլինի կրկնել այդ հետազոտությունները:
- Բուժման ավարտից հետո ինչպիսի՞ն է լինելու իմ շարունակական խնամքի պլանը:
- Ինչպե՞ս կարող եմ վերցնել իմ բուժման ամփոփագիրը (էպիկրիզը) և հետագա խնամքի պլանը՝ իմ անձնական գրանցումներում պահելու համար:
- Ո՞վ պետք է համակարգի իմ շարունակական խնամքը:
- Ապրելիության աջակցման ինչպիսի՞ ծառայություններ են ինձ, իմ ընտանիքին հասանելի:
Հաստատված Cancer.Net Editorial Board-ի կողմից, 02/2016