Ինչպե՞ս է կենսակերպն ազդում կրծքագեղձի քաղցկեղի առաջացման ռիսկի վրա
Հետազոտություններն ապացուցում են, որ քաղցկեղի շատ տեսակների զարգացումը կապված է սննդակարգի, ֆիզիկական ակտիվության և քաշի հետ: Եվ, չնայած քաղցկեղի որոշ տեսակների համար (արգանդի պարանոցի, քիթըմպանի, միզապարկի և այլ քաղցկեղների համար) կենսակերպի և հիվանդության միջև կապը չի հաստատվել՝ հնարավոր է դրա համար գիտնականներից ավելի շատ ուսումնասիրություններ են պահանջվում:
Նշենք, թե կենսակերպի ո՞ր գործոնները կարող են ազդել կրծքագեղձի քաղցկեղի առաջացման ռիսկի վրա:
Ալկոհոլ
Ալկոհոլի կիրառումը միշտ բարձրացնում է կրծքագեղձի քաղցկեղի զարգացման ռիսկը:
Առաջին հերթին, այն ազդում է հորմոնային ֆոնի վրա: Բարձրանում է էսթրոգենի և այլ հորմոնների մակարդակը, ինչի ֆոնին էլ ուռուցք է առաջանում:
Բացի այդ, ալկոհոլը հայտնի քաղցկեղածին է: Այն բերում է բջիջների վնասման, որն էլ կարող է հանգեցնել քաղցկեղի առաջացմանը:
Ֆիզիկական ակտիվություն
Առողջ կենսակերպը և ֆիզիկական ակտիվությունը նվազեցնում է կրծքագեղձի քաղցկեղի ռիսկը:
Սա բացատրվում է նրանով, որ կանոնավոր, չափավոր ֆիզիկական ծանրաբեռնվածությունները նպաստում են հորմոնների մակարդակի կարգավորմանը: Ինչպես նաև, կան տվյալներ, որոնք վկայում են, որ ֆիզկուլտուրայով զբաղվելը (ինչպես հիվանդությունից առաջ, այնպես էլ` ախտորոշումից հետո) կրծքագեղձի քաղցկեղի դեպքում ավելացնում է ապրելիությունը:
Ավելորդ քաշի առկայությունը մեծացնում է կրծքագեղձի քաղցկեղի զարգացման ռիսկը հետդաշտանադադարի շրջանում:
Ճարպակալման հետ կապված, բարձրանում է ինսուլինի մակարդակը, ինչպես նաև ավելանում է այն հորմոնների քանակը, որոնք խթանում են քաղցկեղի աճը: Բացի այդ, ճարպային հյուսվածքը և վերջինիս բորոքումը կարող են նպաստել առողջ բջիջներում գենետիկական փոփոխությունների առաջացմանը:
Ընտանիքում վերոնշյալ հիվանդության առկայությունը
Որոշ գեներ (մասնավորապես BRCA1, BRCA2) բարձրացնում են հիվանդության զարգացման ռիսկը: Սակայն այդպիսի ժառանգական գենետիկական գործոնները պատասխանատու են կրծքագեղձի քաղցկեղի բոլոր դեպքերի ընդամենը 5-10%-ի համար:
Կրծքով կերակրում
Երեխային կրծքով կերակրումը նվազեցնում է կրծքագեղձի քաղցկեղի զարգացման ռիսկը:
Սնուցում
Մեծ քանակությամբ տարատեսակ մրգերով, բանջարեղենով, լոբազգիներով, ամբողջական հացահատիկային մթերքով հարուստ սննդակարգը նպաստում է առողջ քաշի պահպանմանը և, հետևաբար, կրծքագեղձի քաղցկեղի առաջացման ռիսկի նվազմանը:
Կարևոր է հիշել
Կրծքագեղձի քաղցկեղն այսօր լավ է ենթարկվում բուժման: Եթե հիվանդությունը հայտնաբերվել է վաղ շրջանում, ապա կանանց 98%-ը կարող է լիովին ապաքինվել: Մի՛ մոռացեք կանոնավոր անցնել սքրինինգային հետազոտությունները (ԳՁՀ` մինչև 40 տարեկանը և մամոգրաֆիա` 40-ից հետո), որոնց շնորհիվ քաղցկեղը կարելի է ժամանակին ախտորոշել:
Եթե ախտորոշվել է կրծքագեղձի քաղցկեղ կամ կրծքում առաջացել են կասկածելի պնդացումներ, դիմեք կլինիկական ուռուցքաբաններին: Բուժումը կնշանակվի՝ հաշվի առնելով հիվանդի անհատական առանձնահատկությունները: Օնկոպլաստիկ վիրահատությունները թույլ են տալիս ո՛չ միայն հեռացնել ուռուցքը, այլ նաև պահպանել կնոջ գրավչությունը: