Ծրագրեր

Կրծքագեղձի ինքնազննում. ինչպե՞ս կատարել և ինչի՞ն ուշադրություն դարձնել

Կրծքագեղձի ինքնազննումը համարվում է արդյունավետ մեթոդ կրծքագեղձի բարորակ և չարորակ նորագոյացությունների ախտորոշման գործում։ Կրծքագեղձի կանոնավոր ինքնազննում կատարող կանայք, լինելով իրազեկված և տիրապետելով ինքնազննում կատարելու ճիշտ տեխնիկային, կարողանում են կրծքագեղձում ինքնուրույն հայտնաբերել որոշակի վաղ փոփոխություններ։  Յուրաքանչյուր կին պետք է իմանա, որ աﬔն աﬕս՝ դաշտանի ավարտից 2-3 օր անց, հայելու առջև կանգնած պետք է զննի սեփական կուրծքը։ Դաշտանադադարում գտնվող կանայք կրծքագեղձի զննում պետք է կատարեն յուրաքանչյուր ամսվա ինչ-որ որոշակի օր (օրինակ՝ առաջին, երրորդ կամ հինգերորդ)՝ կանոնավոր պարբերականությամբ։

Շոշափելու միջոցով կրծքագեղձի ինքնազննման տեխնիկան հետևյալն է.

• Ձեռքի ափի կողմով՝ մատներով (մատները միասին, ուղիղ պահած), թեթևակիորեն սեղմել կուրծքը:
• Փոքրիկ շրջանաձև շարժումներով դանդաղորեն մատները շարժել` սկսելով կրծքագեղձի դրսի մասից:
• Կուրծքը երևակայելով իբրև ժամատախտակ՝ զննումը սկսել ժամը 12-ի, 1-ի, 2-ի դիրքերից և այդպես շարունակել մինչև կրծքագեղձի ողջ հյուսվածքի հետազոտումը՝ ներառյալ պտուկի շուրջը:
• Սեղմել պտուկները և ստուգել, արդյոք կա պտուկից որևէ արտադրություն:
• Միևնույն մեթոդը գործածելով՝ փորձել զգալ կրծքագեղձի և թևատակի արանքը:
• Միևնույն գործողությունները կատարել մյուս կողմից:
• Պառկած վիճակում կուրծքը զննելիս ծալված սրբիչը տեղափոխել աջ ուսի տակ՝ աջ կուրծքը զննելիս, և հակառակը:
• Կրծքում կարող է լցվածության զգացողություն առաջանալ:
• Կարող է լինել ցավ պտուկի շրջանում կամ պտուկի հաստացում:
• Ցանկալի է կուրծքը զննել նաև ջրի տակ կանգնած:
• Փորձել զգալ որևէ գնդվածություն, նորագոյացած գնդիկներ, կարծրացում, այտուցվածություն, մաշկի կծկվածություն, պտուկի ցավ և գերզգայնություն:
• Միշտ ձախ ձեռքն օգտագործել աջ կուրծքը և անութափոսը զննելու համար, իսկ աջ ձեռքը` ձախ կուրծքը և անութափոսը:

Կրծքագեղձի ինքնազննումը բաղկացած է մի քանի հերթական գործողություններից՝

• կրծքագեղձերի տեսողական զննում՝ հայելու առջև կանգնած, թևերը դեպի վեր և դեպի վար դիրքերում,
• կրծքագեղձերի ինքնապալպացիա (շոշափում)՝ մեջքի վրա պառկած,
• կրծքագեղձերի ինքնապալպացիա օճառաջրով լոգանք ընդունելիս,
• փոփոխությունների հայտնաբերում պտուկն ու արեոլան սեղմելիս, պտուկից արտադրության առկայության ստուգում,
• անութափոսի ավշային հանգույցների վիճակի զննում՝ այտուց, պնդացում և այլն։

Կրծքագեղձի նորմալ փոփոխությունները՝

• Աﬔնամսյա հորմոնալ փոփոխությունների պատճառով կուրծքը կարող է լցվել, գնդված թվալ և դառնալ զգայուն։
• Հղիության ընթացքում կուրծքը մեծանում և պնդանում է։
• Տարիքի հետ կրծքում գերակայում է ճարպային հյուսվածքը։
• Մարﬓի ընդհանուր քաշի ավելացումը կամ նվազումը կարող են փոխել կրծքագեղձի չափերը։

Կրծքագեղձի արտասովոր փոփոխությունները՝

• կրծքագեղձի պնդություն,
• կրծքագեղձի ցավոտություն,
• կրծքագեղձի՝ սովորականից տարբերվող լցվածություն,
• կրծքագեղձում որևէ գոյացության շոշափում,
• մաշկի փոփոխություն,
• պտուկի փոփոխություն,
• կարմրություն,
• հյուսվածքի շարժունակության սահմանափակում,
• ավշային հանգույցների շոշափում անութափոսերում,
• կրծքագեղձերի միջև նկատվող անհամաչափություն,
• պտուկից որևէ արտադրություն։